Historia

Historia Klekotek i pierwsze wzmianki o młynie z 1539 r.

Klekotki – to średniowieczna osada młyńska, z którą od zarania dziejów związany był młyn wodny. Niegdyś osady młyńskie stanowiły jedną z form osadnictwa, a w  dawnych czasach młynarze cieszyli się szacunkiem i znaczną wolnością.

Pierwsze wzmianki o młynie pojawiły  się w 1539 roku, kiedy został on wybudowany przez zamożnego Rudolfa Ecka von Reppichau. Źródła podają, iż w 1560 roku majątek jego liczył 1600 arów. Mówią one również o bogactwie stawu przylegającego do młyna, obfitości ryb oraz czystości wody, wokół której skupiało się życie towarzyskie okolicznych mieszkańców.

Do 1945 r. Klekotki nosiły nazwę Rudolfs-Mühle, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „Młyn Rudolfa”. Krótko po wojnie zmieniono nazwę na „Młyn na sadzawce”, prawdopodobnie od znajdujących się tutaj stawów młyńskich.

Klekotki w oczach historyka 

W taki „sielankowy” sposób opisywał Klekotki na początku XX w. znany sędzia i historyk z Młynar – Georg Conrad.

„Przy drodze z Godkowa poprzez Skowrony w kierunku Morąga, ozdobionej dwoma szpalerami starych brzóz, w pięknej, zalesionej dolinie, leży młyn Klekotki. Odwiedzających młyn wita niespotykana gdzie indziej cisza, która wspólnie z szemrzącą Wąską i szumem pobliskich lasów, tworzy niepowtarzalny klimat tego urokliwego miejsca. W otulinie rzeczki, stromo do jej nurtu, schodzą zalesione zbocza, a wiekowe buki z ciężkimi konarami przeglądają się w lustrze wody i zwłaszcza jesienią można podziwiać ich nieopisanie piękną kolorystykę. Poziom wody w dwóch dużych stawach młyńskich reguluje śluza. Stawem młyńskim opiekuje się rybak z Zimnoch, który dba o właściwe jego zarybianie, toteż są tutaj karpie, szczupaki, sandacze i węgorze. Latem staw jest ulubionym miejscem odpoczynku, zarówno młodych jak i starszych mieszkańców okolicy. Woda ze Stawu Młyńskiego napędza turbinę młyna zbożowego, który znajduje się za wysoką groblą. W zabudowaniach młyńskich mieszkają mistrz młynarski i pomocnik leśniczego z rodzinami”.

Wybudowanie śluzy, dostawa energii i powódź

W 1905 r. rzeka Wąska została spiętrzona poprzez wybudowanie śluzy między Doliną (Weeskenthal) a Klekotkami. Dzięki tej inwestycji dokonano regulacji stanu wody w Stawie Młyńskim, a młyn w Klekotkach uniezależnił się od wód jeziora Zimnochy. Wkrótce w budynku młyna zainstalowano turbinę wodną, która zapewniała niezbędną energię do urządzeń młyńskich.

Początkowo nadwyżkę prądu przesyłano napowietrzną linią do odległego o 3 kilometry majątku w Markowie, a później także do tartaku oraz niektórych budynków w Stróżynie, Złotej, Zimnochach, Dolinie i Borzynowie.W czasie wiosennych roztopów, gdy nadmiar wody powodował intensywną pracę turbiny, nadwyżki energii przekazywano do oberlandzkiej sieci energetycznej. 

Podczas wojny (w r. 1942 lub 1943) pod naporem wody śluza pękła, co spowodowało dużą powódź w okolicy, a pływające po łąkach ryby zbierali okoliczni mieszkańcy. Wkrótce śluza została naprawiona i z reguły zamykano ją w sobotę, a otwierano wczesnym rankiem w poniedziałek.

Próby odnowienia budynków

W latach 60. i 70. młyn stał opuszczony. Dopiero w okresie 1975 – 1979 r. został odbudowany przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej w Elblągu. Remont objął budynek młyna i Dom Młynarza oraz rekonstrukcję jazu z bystrzem, przepustów i zbiornika dawnego stawu młyńskiego. Rozpoczęto też remont budynku gospodarczego pod nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Elblągu. Jednak prace remontowe nie zostały ukończone, wykonano tylko nadbudowę murów obwodowych z gazobetonu i dokonano skomplikowanego podziału wnętrza za pomocą ścianek działowych z cegły dziurawki.

W pomieszczeniach, które udało się wyremontować zlokalizowano tzw. wojewodówkę – ośrodek szkoleniowy elbląskiego Urzędu Wojewódzkiego. Od 1990 r. zachowane obiekty młyna były wykorzystywane przez Urząd Miasta w Elblągu.